Krioterapia – leczenie zimnem w rehabilitacji i krioterapia miejscowa

Pierwsze przenośne urządzenia lecznicze emitujące zimno zawdzięczamy Toshiro Yamauchi, japońskiemu naukowcowi z Reiken Rheumatism Village Institute. Pierwsza na świecie komora niskotemperaturowa powstała w 1978 roku. Zainteresowanie krioterapią szybko obiegło cały świat, a rozwój nowej metody leczniczej potoczył się dynamicznie. Już sześć lat później, w Niemczech, powstała druga kriokomora, do czego przyczynił się prof. Reinhard Friecke, kierownik Kliniki Reumatologii im. św. Józefa w Senehorst.

Pierwsza w Polsce komora niskotemperaturowa powstała w 1989 roku we Wrocławiu. Szybki rozwój myśli technicznej w zakresie tej dziedziny sprawił, że w krótkim czasie powstawały kolejne urządzenia, komory, a także całe oddziały i instytuty zajmujące się stricte leczeniem zimnem. Czym jest krioterapia? Na czym polega jej fenomen? Czy każdy może z niej skorzystać? Na te i inne pytania odpowiadamy w naszym artykule.

Terapię z wykorzystaniem niskich temperatur w fizjoterapii można podzielić na dwie kategorie. Pierwszą z nich jest krioterapia miejscowa, stosowana m.in. w przypadku kontuzji sportowych. Drugim typem, o znacznie szerszym wachlarzu korzyści, jest krioterapia ogólnoustrojowa – i to właśnie jej poświęcimy więcej uwagi.

Krioterapia ogólnoustrojowa, jak już sugeruje sama nazwa, działa na wielu poziomach, na cały organizm. Do jej zastosowania niezbędna jest kriokomora, w której temperatura obniżana jest do wartości w przedziale od -100℃ do -160℃. Pacjent, po odpowiednim przygotowaniu, przebywa w kriokomorze przez 2-3 minuty (w zależności od indywidualnych wskazań terapeuty). Pierwsze sesje trwają krócej, aby organizm mógł stopniowo zaadaptować się do niskich temperatur.

Ilość takich sesji w kriokomorze zależy od wskazań – zwykle, aby uzyskać optymalne efekty terapeutyczne, zaleca się cykle obejmujące od 5 do 15 wejść w odpowiednich odstępach czasowych.

Drugim etapem krioterapii jest trening cardio. W trakcie przebywania w komorze dochodzi do miejscowego zwężenia naczyń na skutek działania niskich temperatur. Jest to wynikiem autonomicznej reakcji odruchowej na pobudzenie receptorów skóry. Po wyjściu z komory następuje druga faza, w której naczynia ulegają rozszerzeniu. W związku z pobudzeniem układu krążenia, trening cardio powinien być wykonany z doświadczonym fizjoterapeutą, który dostosuje parametry treningu do możliwości i stanu zdrowia pacjenta.

Zarówno kriokomora, jak i dobrze dostosowany trening, działają wspierająco na układ krążenia, co w kaskadzie pozytywnych zdarzeń ma korzystny wpływ na wiele układów w organizmie człowieka.

Krioterapia ma szerokie zastosowanie, m.in. w chorobach stawów, przede wszystkim RZS, chorobach zwyrodnieniowych stawów, kolagenozach, zapaleniach ścięgien i torebek stawowych.

Terapia niskimi temperaturami ma szerokie działanie przeciwbólowe, przeciwobrzękowe i przeciwzapalne. Wpływa kojąco na układ nerwowy i pomaga zmniejszyć napięcie mięśniowe. Korzyści z zastosowania krioterapii znajdą osoby, które m.in.:

• cierpią z powodu dolegliwości bólowych (niezależnie od obszaru ich występowania),
• potrzebują odnowy biologicznej,
• prowadzą aktywny tryb życia i potrzebują ukojenia, odprężenia, resetu,
• są narażone na przewlekły stres,
• cierpią na choroby układu nerwowego,
• chcą się przygotować do treningu sportowego.

Z uwagi na odnowę biologiczną, z krioterapii skorzystają również sportowcy – nie tylko wyczynowi. Już kilka sesji terapeutycznych przyczyni się do stymulacji procesów regeneracji mięśni oraz obniżenia ich napięcia.

Terapia z zastosowaniem niskich temperatur wspomaga także procesy metaboliczne oraz stabilizuje gospodarkę hormonalną.

Badania naukowe wykazują ciekawe zależności pomiędzy działaniem niskich temperatur na organizm człowieka a jego długością życia. W czasie krioterapii wspierane i stymulowane są procesy związane z naturalną regeneracją i odnową biologiczną. Poddanie się cyklowi krioterapii ogólnoustrojowej aktywuje m.in. takie mechanizmy, jak produkcja białek HSP (ang.: Heat Shock Proteins), które biorą udział w naprawie uszkodzeń komórkowych i ochronie przed stresem oksydacyjnym. Dzięki temu terapia zimnem przyczynia się do spowolnienia procesów starzenia się.

Regularne stosowanie krioterapii pomaga w aktywnym zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym, takim jak hipertensja (nadciśnienie), czy cukrzyca typu 2. Przyczynia się również do zmniejszenia obwodu brzucha poprzez pobudzenie metabolizmu.

Trening cardio przeprowadzany bezpośrednio po wyjściu z kriokomory wpływa dodatkowo na zahartowanie organizmu, wspiera procesy metaboliczne i zwiększa wydzielanie endorfin. Dzięki temu poprawia się nie tylko stan ciała, ale również ducha – długofalowym efektem krioterapii jest polepszenie nastroju i zredukowanie stanów lękowych.

Życie w XXI wieku jest bardzo intensywne. Codzienna praca, spotkania, ale nawet sam rytm dnia – wszystko to sprawia, że coraz trudniej jest unikać stresu. Jego działanie na organizm rzutuje także na naszą płodność. U kobiet może się to objawiać m.in. w postaci zwiększonego napięcia mięśniowego, również w obrębie dna miednicy. Im dłużej partnerzy starają się o dziecko, a działania te nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, tym bardziej rośnie poziom stresu. Jest to błędne koło, ponieważ im więcej napięcia nerwowego, tym więcej napięć mięśniowych. W redukowaniu zarówno jednego, jak i drugiego, z powodzeniem stosuje się właśnie krioterapię. Działanie niskich temperatur oraz wysiłek fizyczny po wyjściu z kriokomory pomagają stymulować i resetować zarówno układ mięśniowy, jak i nerwowy.

Stosowanie krioterapii jako elementu wspierającego płodność może przynieść korzyści nie tylko u kobiet, ale także u mężczyzn. Regularne sesje krioterapii mogą w ich przypadku przyczynić się do poprawy jakości nasienia poprzez redukcję stresu oksydacyjnego, który negatywnie wpływa na ruchliwość i morfologię plemników.

Do samego zabiegu nie trzeba się szczególnie przygotowywać. Warto pamiętać o tym, aby nie spożywać posiłku bezpośrednio przed krioterapią – po wyjściu z komory czeka nas trening cardio, zatem warto zadbać o to, aby żołądek nie był nadmiernie wypełniony. Bezpiecznym odstępem czasowym jest 30 minut – pod warunkiem, że spożywany posiłek będzie lekki.

Planując krioterapię warto pamiętać o tym, że po jej zakończeniu organizm będzie pobudzony. Z tego powodu nie zaleca się wykonywania zabiegu w godzinach wieczornych. W zależności od rytmu dnia, niech to będzie najpóźniej godzina 19:00.

W pierwszej kolejności, pacjent musi zostać zakwalifikowany do zabiegu przez lekarza bądź fizjoterapeutę. W trakcie takiej wizyty wykluczane są ewentualne przeciwwskazania. Jeżeli się ich nie stwierdza – pacjent otrzymuje wszelkie niezbędne informacje o zabiegu i wyraża na niego zgodę.

W dniu krioterapii, po przyjściu na miejsce, pacjent trafia pod opiekę doświadczonego fizjoterapeuty, który prowadzi go krok po kroku przez kolejne etapy. Przed wejściem do kriokomory pacjent otrzymuje specjalne ubranie, aby zabezpieczyć ciało przed działaniem niskiej temperatury. Strój składa się ze spodenek (w przypadku kobiet również topu okrywającego klatkę piersiową), rękawiczek, skarpetek, drewnianych klapków, opaski na uszy, maski. Po założeniu wszystkich elementów, pacjent zostaje wpuszczony do kriokomory, a fizjoterapeuta ustawia odpowiednią temperaturę.

Po wyjściu z kriokomory, następuje trening cardio – nadal pod opieką fizjoterapeuty. Stan pacjenta jest cały czas monitorowany, dlatego cała procedura jest całkowicie bezpieczna.

Krioterapia przeprowadzona przez wykwalifikowanych specjalistów przynosi liczne korzyści. Wśród nich m.in.:

• leczenie urazów sportowych,
• wspieranie odnowy biologicznej,
• stymulacja naturalnych procesów regeneracyjnych,
• spowolnienie procesów starzenia,
• wzmocnienie układu immunologicznego,
• redukcja napięcia mięśniowego,
• redukcja bólu i stanów zapalnych,
• wyciszenie autonomicznego układu nerwowego,
• redukcja stresu, symptomów psychosomatycznych itd,
• wspieranie układu kostno-mięśniowego,
• wyrównanie gospodarki hormonalnej,
• przywrócenie ogólnego dobrostanu i harmonii.

W NAMI Medical Holistic Care dysponujemy nie tylko nowoczesną kriokomorą, ale także zespołem wykwalifikowanych i doświadczonych fizjoterapeutów. Terapia i trening pod kontrolą specjalisty są bezpieczne oraz indywidualnie dopasowane do pacjenta, dzięki czemu możemy uzyskać jak najlepsze efekty w optymalnym czasie.

W obiektach ukierunkowanych na medycynę holistyczną, takich jak NAMI, krioterapia stanowi jeden z wielu elementów wspierania i poprawy zdrowia. Doskonale wpisuje się w filozofię łączenia nowoczesnych metod terapeutycznych z dbałością o zdrowie fizyczne i psychiczne. Dla osób poszukujących naturalnych i skutecznych metod poprawy jakości życia, krioterapia może stać się jednym z fundamentów codziennej profilaktyki zdrowotnej.